पञ्चमीदेखि गौरा पर्व सुरु भएपछि सप्तमीसम्मका लागि उपवास बस्ने गरिन्छ | गौरा मा व्रत बस्नाले मनोकामना पूरा हुने बिस्वास गरिन्छ | अपुतलाई पुत, पुत्र, सुखी जीवन प्राप्त हुने परम्परागत विश्वास छ ।सुदुर पश्विम प्रदेश मा दशैं, तिहारभन्दा पनि धुमधामसँग मनाइने गौरा पर्वको व्रत बसेमा पतिको दीर्घायुको साथै सुखी जीवन प्राप्त हुने जनविश्वास रहि आएको छ । यहि विश्वासले यो प्रदेशभरी सप्तमीसम्म महिलाहरु गौराको व्रत बस्ने गरेको छन् ।
देउडा खेल्ने संस्कृति जोगाउन कैलालीको भल्कामा देउडा खेल तथा हाटबजार
स्थानीय निकायको चुनाव थियो आफ्नो कामदेखि बिदा लिएर म सुदुर आफ्नो गाऊमा गएको थिए | चुनाव पश्चात् म आफ्नो कामको शिलशिलामा राजधानी फर्कने तयारीमा थिए | घर, गाऊ, साथि भाई, आफन्त सबैको एउटा मात्र उर्दी थियो अब बिहे नगरी गाऊ छोड्न नमिल्ने | हुन पनि उमेर ले ३२ पारगरिसक्दा गाउका सबै सह-पाठीले बिहे गरि सकेका थिए र सबैको दृष्टि यही कुरा माथि रहेको थियो | केहि आफन्तहरुले त ठाउ-ठाउमा रहेका केटीहरुको तिन पुस्ते समेत सुनाउदै थिए | सबैको भनाई एउटा नै थियो, कि यो भन्दा पहिले पनि सात समुन्द्र पारी बस्ने १ जना केटीसंग आफन्त मार्फत चलेको कुराले यति सम्म चर्चा भयो कि छोरो लाई अमेरिकी ग्रिन कार्ड होल्डरसंग बिहे गरेर पृथ्वीको स्वर्ग भनिने अमेरिका पठाउन पाईने भयो भनेर मख्ख र उनलाई पनि लाईक नै लागेर होला स्वदेश फर्किदा एप्पल फोनका नयाँ मोबाईल सिरिज अन्य यस्तै गिफ्ट स्वरूप हात सम्म पर्थे कति पटक इन्कार गरे तर त्यो सम्भव भएन | यी सवै कुरारहरु बाध्यताले शृजना भएका थिए |धन पैसा सम्पन्नताको सम्वन्ध मात्र सर्बोपरी होईन | बुज्दै जादा पछी अलि फरक भेटे त्यसपछी यो कुरा यत्तिकै सेलायो | यस भन्दा पहिले, बिहे एक ब्यक्तिगत कुरा हो, यो एक सामाजिक मामला हो भन्ने कहिल्यै अनुभूति भएन | त्यसैले सबैले यसै भन्छन् कि यो सम्पूर्ण कुराहरुले क्षण क्षणमा परिवर्तिन भईरहने बहुरुपी छ, यसलाई समय मै ठेगान लगाउनु पर्दछ |स्वाठ छोराले नमान्दा एक अभिभावक का लागि बिहे गरी ठेगान लगाउने कुरा सम्भव हुन सकेन | अन्तत: मान्छे आफ्नो मनको कैदी न हो यही मनले चाहेर प्रेम गरिन्छ, यही मनले चाहेर घृणा गरिन्छ | यहि मनले चाहेर बिहे गरिन्छ |
प्रसंग चुनाव पछिको हो चुनावको नतिजा हेर्नको लागि भनेर NTC को पोष्टपेड मोबाईलमा अनलिमिटेड डाटा लगेर फेसबुक अनलाईन न्युज अपडेट हेरी रहेको हुन्थे | एकदम सुस्त गतिको ईन्टरनेट गाउमा चल्थ्यो फेसबुकमा साथि भाईहरु संग चुनावको नतिजाको बारेमा पनि कुरा गरिरहेको हुन्थे | यसै बिचमा एकजना नयाँ केटि संग परिचय हुन पुग्यो बुज्दै जादा उनि परिचित भित्रकै रहेछन् | ढुंगा खोज्दा देउता भेटे जस्तै नजिक लाग्यो बोलियो | हुनत फेसबुकको चिनजान सस्तो र अर्थहीन हुने गर्छ तर पनि विस्वास गर्ने थुप्रै आधारहरु थिए | यसरी परिचय हुदै गर्दा आफु अन्म्यारिड रहेको र असल ईमान्दार व्यक्ति को खोजि रहेको आशय प्रकट गरिन् | आफ्नु पनि जताततै केटि कै कुरा चलेकोले गर्दा होला, यसै बिच हाम्रो कुरा बढ्दै गयो हामीविचको दुरी नजिकिन थाल्यो | मौखिक रुपमा सम्पूर्ण कुराहरु हुन थाल्यो | हुदा हुदा पत्तै नपाई कोइ केटिको नजिक पुगेर जिबनमा पहिलो पटक प्रेम गर्न थालेछु र उनि प्रतिको आकर्षण दिन प्रतिदिन गाढा हुदै गयो | उनको पनि आफूप्रतिको लगाव रहेको पाए, जुन पछी गएर बाहिरी आवरण र बोक्रा मै अल्झिएको थियो | सारमा भन्दा पनि रुप तर्फ, आन्तरिक भन्दा पनि बाह्य तर्फ,गहराई भन्दा पनि सतह तर्फ आकर्षित प्रेम थियो | जुन कालान्तरमा गएर घृणामा परिबर्तन हुने खतरा भईरहन्छ | आखिर त्यस्तै भयो | बास्तविकता के थियो भने फेसबुकमा देखिने फोटो आवरणमा उनको गहिरो प्रेम भएरै हुन सक्छ, उनमा पनि आकर्षणरहेको अनुभूति हुन थाल्यो | बिगत एक बर्ष देखि एक छाक खाना र पूर्ण रुपमा भेज बनेर कठिन रुपमा रहेको मेरो आनी बानीको प्रभावस्वरूप आएको परिवर्तन, जिर्ण स्वास्थ्यको असर एकातिर थियो जुन आउदो श्रावणमा सवै पुरा गर्दैछु | बास्तवमा यस्तै रुप रंगमा देखिएको परिवर्तन नै उनको लागि मुख्य कारण बनेको हुन सक्दछ |
यसरी कुरा अघि बढ्दै गयो हामीबीच भेट गर्ने कुरा भयो र अघिल्लो दिन भेट गर्ने भनेको अचानक नेपालगंजको यात्रा रहेको सुनाईंन उनि त्यसतर्फ गईन र सो रात ह्विस्की र पौडी पोखरीको लाईभ संगै समय बित्यो पछिल्लो दिन फर्केपछि भेट गर्ने कुरा भयो | निश्चय नै हामीबीच केहि सास्कृतिक भिन्नताहरु थिए, गाउको जीवन शैली संग परिचित र शहरिया जिबनशैली संग अभ्यस्त मेरो मस्तिष्कमा यी र यस्ता कुराहरुको भिन्नता छुट्याउन कुनै कठिनाई भएन | एक ब्यक्तिका सामाजिक चाल-चलन संस्कारहरुलाई आधुनिकताले कसरी प्रभाव पारेको छ भन्ने कुराहरु बुज्न पनि सजिलो भयो | मान्छेहरुलाई शहरिया समाजले अशल कुराहरु मात्र दिएको छैन यतिसम्म मति भ्रष्ट बनाएको छ कि जीवन भर असभ्यताको पाखण्ड बोकी हिडीरहोस् | निश्चय नै तिमी वा तिम्रो संगतले निर्माण गरेको बिचारले जिबनको एक क्षण आत्मग्लानि को रापमा जल्नुपर्ने बाध्यताबाट टाढा नरहेको अनुमान गर्न कठिन छैन |
भनिन्छ, मान्छे प्रेममा सपना देख्छ बिछोड पछी ब्युजिने गर्दछ | हामी बिचको गहिरो प्रेम अहिले तिब्र घृणामा परिबर्तन भएको अनुभूति भएको छ | तिमी रुप हेर्न आएकी थियौ, म हामी बिचको गुणको आदर्श नमुना के हुन सक्छ सोच्दै थिए, तिमीलाई रेष्टुराको बर्गर,पिजा र हुविस्की संगै रमाउन पठाईएको थियो वा आएकी थियौ, म दिनभरको थकान संगै खुल्ला आकासमा तिमीसंग गफिन चाहान्थे र ईश्वरको आशिर्बाद सदाका लागि प्राप्त गर्न चाहान्थे | तिमि हातमा ओईली जाने एउटा फुल थमाएर गरिने प्रेम प्रचलनमा विस्वास गर्थ्यौ, म सत्य निष्ठा भएर बचनबद्द रुपमा ईमान्दारीताको प्रेममा विस्वास गर्छु, | तिमी आखाले देखिने रुप रंग माथि प्रेम गर्छौ, यस्ता रुप रंग त क्षण क्षणमा बदलिने गर्छन् भलै समय लाई परिवर्तन गर्न नसकौला, आफुलाई परिवर्तन त मज्जाले गर्न सकिएकै छ | हामी निष्काम र निस्वार्थ थिएनौ | त्यसैले त हाम्रो स्वार्थमा भिन्नताहरु स्पष्ट देखिए र अव नचाहेर पनि छुटिनु वाहेक अर्को विकल्प नै के रह्यो र ? तिम्रो फेरिएको बिगत र वर्तमान हेर्दा लाग्छ, शायद केटी मान्छे अनेक पात्रको भूमिकामा यो संसारमा नक्कल गर्नकै लागि जन्मेका हुन् | तिमी यिनै नारी शुलभ क्रममा व्यस्त छौ | तिमी त्यति अवोध छैनौ बिगतको सम्वन्धलाई यति चाडै भुलेर केहि कुराले क्षणभरमै परिवर्तन हुन्छौ जस्तो | एकैछिन बिगतमा बोलेका शव्दहरु र व्यवहार लाई सम्झिने हो भने पनि तुच्छ एव हिनताबोधको पहाड बाट लडेर आफुलाई घाईते बनाउनु बाहेक अर्को उपाए छैन | तिमीले क्षणभर मै आफ्नो भेष बदलेर र आफ्नो मौलिक चेहेरालाई यति कुरूप बनायौ ताकी समयमै कसैले दिएको धोकाबाट कसैले जिबन बाच्ने कला त सिकेको छ | अक्सर हाम्रो जीवनको परिधिमा खुशी,मिलन केन्द्रमा बिछोड,आशु त छदै छ जुन कुरा सर्वथा स्वीकार्य छ | एकैछिन बिगतमा बोलेका शव्द र व्यवहार सम्झिदा यथेष्ट छ कि आफ्नो कर्ममा भुलेकी कर्तव्यच्युत नारी जुन अरुको लालचमा बाचेर जिबन भर मज्जाको स्वाद लिने चाहाना गर्दछ | हामी आधुनिक जीवनको खोक्रो आडम्बर र रक शैलीको आकर्षणसंग होईन व्यवहारिक जिबनको आदर्श संग नजिक रहने कोशिस गर्न सक्नुपर्थ्यो ताकी यो अल्पकालीन जिबन बाच्ने क्रममा केहि मधुरता र आनन्दको अनुभूति हुने गरोस् | अन्तत : धोकेबाज, बैमान र अति निकृष्ट स्वार्थीहरुको प्रेमजालमा परेपछि जे हुनुथ्यो त्यो भएरै छाडदछ | निहित स्वार्थ र वाहिरी आकर्षणको केन्द्र बिन्दुमा जव मानिस हुन थाल्द्छ जीवन यति सतही लाग्दछ कि व्यवहारिक जीवनका हरेक क्रियाकलापहरु बिर्सिदै जाने गर्दछन् | मलाई लाग्छ धोका त तिमीले जसले तिमीलाई आफु भन्दा धेरै माया गरेको छ त्यसबाट होईन, तिम्रा वरिपरी रहेका पाखण्डहरुको लालच बाट पाउने छौ, त्यसो नभईदियोस | राम्रो त्यति नै भयो जति हुनसक्यो | तिमी नहुदा पनि म संग हुनेछ जहाज भन्दा पनि त्रिब्र गतिमा दौडिने प्राण भन्दा प्रिय हावा, अनि यो घर भन्दा पनि न्यानो ओत दिने यो खुल्ला आकाश अनि धर्ती | ,
घृणाको फिलिंगो बनेर राकिनु परेको छ, प्रत्येक एक आफुसंग रहेको प्रेमको भावसंग पनि आर्याघाटको कालो कोईला बनेर जलिरह्नु परेको छ | यसरी राकिदा राकिदा एक ज्वाला बनेर प्रेमको आगलागीमा एक ढिक्का कन्चन बन्नुको सट्टा कालो धुवामा परिवर्तन हुदै कहिल्यै नमेटिने कालो दाग बनेर रहेको छ | निष्काम र निस्वार्थ प्रेम गर्दा घृणा को पात्र बन्नु पर्ने अवसर जुरेको छ | तपाई हामि त् मरेर जाने हो हामीले छोडेको घृणा र प्रेम यस संसारमा ठुंगठांग गरिरहने छन् | प्रेम पचाएर घृणा ओकल्नु पर्ने दुर्भाग्य आईलाग्दा साधुबाद |
जहाँ तिमी छौ त्यहा आफन्तहरुले भरिएको छ जिन्दगीका मोडहरु धेरै छन् तर ति कुनै मोडहरुमा पनि हाम्रो भेट नहोस् ,यदी भैहाल्यो भने पनि नजर जुधोस तर बोलि नफुकोस् अब त मेरो चाहाना पनि यति हो |
धन्यवाद
--SBS
हरेको बर्ष बिजया दशमी पछीको चतुर्दशी तिथिमा लाग्ने अछ्म जिल्ला तुर्माखाद गाउ पालिका तोषी स्थित तिर्पुराशुन्दरी मेला भव्य रुपमा सम्प्पन्न भए...
